Kiểm soát suy nghĩ và cảm xúc là cách hiệu quả để giúp chúng ta thoát khỏi nhiều tình trạng khó khăn trong cuộc sống. Vậy kiểm soát ra sao và bằng cách nào, chúng ta hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn nhé.
1. Liên quan đến kiểm soát suy nghĩ và cảm xúc
1.1. Khi chúng ta rơi vào tình trạng khó kiểm soát suy nghĩ và cảm xúc
Bạn đã bao giờ bị cấp trên quát mắng và thế là bạn buồn bã nhiều ngày liền. Thậm chí bạn sẽ tránh mặt sếp trong vài tuần liền sau đó.
Bạn trở nên trì hoãn hơn với những công việc mà sếp giao cho. Bạn thường đợi đến những giây cuối để hoàn thành thay vì bạn có thể hoàn thành sớm hơn.
Bạn thấy bản thân ngày càng thu mình. Bạn dễ hoảng loạn trước những tình huống không lường trước.
Bạn có suy nghĩ rằng mình là người thất bại. Bạn nghĩ mình thật tệ cứ quẩn quanh trong đầu bạn liên tục.
1.2. Làm thế nào để giúp chúng ta thoát khỏi tình trạng khó kiểm soát suy nghĩ và cảm xúc?
Những điều như trên hoặc nhiều tình huống tương tự khiến bạn khó kiểm soát cảm xúc. Những suy nghĩ tiêu cực dần dần xâm lấn tâm trí bạn. Bạn rất mong muốn chấm dứt tình trạng này nhưng cảm thấy thật khó khăn?
Thật may là, tâm lý trị liệu có thể giúp bạn giải quyết điều này.
Để rõ hơn, mời bạn cùng HappyMind tìm hiểu về liệu pháp Nhận thức – Hành vi (CBT) trong tham vấn, trị liệu tâm lý nhé.
2. Liệu pháp Nhận thức – Hành vi (CBT)
2.1. Áp dụng liệu pháp Nhận thức – Hành vi (CBT) trong việc thay đổi suy nghĩ và cảm xúc
Liệu pháp Nhận thức – Hành vi (CBT) là dạng liệu pháp điều trị tâm lý. Liệu pháp giúp con người học cách xác định và thay đổi các kiểu suy nghĩ tiêu cực, ảnh hưởng đến hành vi cảm xúc.
Với tình trạng đã đề cập ở phần đầu của bài viết, khi áp dụng liệu pháp CBT, người điều trị sẽ tập trung vào việc thay đổi suy nghĩ tiêu cực. Những suy nghĩ mà đã góp phần làm trầm trọng hơn những khó khăn về cảm xúc. Hoặc chúng có thể đã là nguyên nhân dẫn đến trầm cảm hoặc lo lắng kéo dài.
Thông qua liệu pháp này, những suy nghĩ như thế sẽ được xác định. Chúng sẽ được thay thế bằng những suy nghĩ tích cực hơn và thực tế hơn. Vậy chúng được xác định và thay đổi ra sao? Chúng ta tìm hiểu tiếp nhé.
2.2. CBT dựa vào một số niềm tin
Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ giải thích rằng CBT dựa vào một số niềm tin, chẳng hạn như:
- Những cách suy nghĩ và hành xử không hữu ích có thể dẫn đến tình trạng đau khổ về tâm lý.
- Mọi người có thể học được nhiều cách suy nghĩ và hành vi mang tính tích cực hơn.
- Những thói quen mới có thể làm giảm các triệu chứng của tình trạng tinh thần và thể chất. Chúng cho phép mọi người hành động theo những cách có lợi hơn.
2.3. CBT mang lại hiệu quả như thế nào
CBT có thể là một công cụ rất hữu ích – một mình hoặc kết hợp với các liệu pháp khác – trong việc điều trị các rối loạn sức khỏe tâm thần. Những rối loạn này có thể là trầm cảm, rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) hoặc rối loạn ăn uống.
CBT có thể là một công cụ hữu hiệu. Nó giúp chúng ta học cách quản lý tốt hơn các tình huống căng thẳng trong cuộc sống.
Nghiên cứu về “các yếu tố dự đoán kết quả điều trị trong các liệu pháp nhận thức hành vi và thực hành theo ngữ cảnh đối với chứng đau mãn tính” cho thấy, CBT có thể hỗ trợ những người bị trầm cảm, rối loạn hoảng sợ và nhiều tình trạng sức khỏe khác. Ngày càng có nhiều bằng chứng chứng minh, CBT có thể giúp giảm đau mãn tính.
3. Về các loại của liệu pháp
CBT bao gồm một loạt các kỹ thuật và phương pháp tiếp cận nhằm giải quyết các suy nghĩ, cảm xúc và hành vi. Có một số loại phương pháp điều trị cụ thể liên quan đến CBT, bao gồm:
3.1. Liệu pháp nhận thức
Liệu pháp nhận thức tập trung vào việc xác định và thay đổi các kiểu suy nghĩ, phản ứng cảm xúc và hành vi không chính xác hoặc bị bóp méo.
3.2. Liệu pháp hành vi biện chứng (DBT)
Liệu pháp hành vi biện chứng (DBT) giải quyết các suy nghĩ và hành vi, trong khi kết hợp các chiến lược như điều chỉnh cảm xúc và chánh niệm.
3.3. Liệu pháp đa phương thức
Liệu pháp đa phương thức gợi ý rằng, các vấn đề tâm lý phải được điều trị bằng cách giải quyết bảy phương thức khác nhau, nhưng có mối liên hệ với nhau. Các phương thức này gồm hành vi, ảnh hưởng, cảm giác, hình ảnh, nhận thức, các yếu tố giữa các cá nhân và cân nhắc về việc dùng thuốc.
3.4. Liệu pháp hành vi cảm xúc hợp lý (REBT)
Liệu pháp hành vi cảm xúc hợp lý (REBT) bao gồm việc xác định những niềm tin phi lý, những lý do thách thức những niềm tin này. Cuối cùng, học cách nhận ra và thay đổi trong suy nghĩ.
Mặc dù mỗi loại liệu pháp hành vi nhận thức có một cách tiếp cận khác nhau. Nhưng, tất cả đều có tác dụng giải quyết các mô hình suy nghĩ tiềm ẩn, mà chúng đã góp phần gây ra đau khổ tâm lý.
4. Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) có thể được sử dụng như một phương pháp điều trị ngắn hạn
Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) có thể được sử dụng như một phương pháp điều trị ngắn hạn. Liệu pháp giúp các cá nhân học cách tập trung vào những suy nghĩ và niềm tin hiện tại.
4.1. CBT được sử dụng để điều trị một loạt các tình trạng khác nhau
CBT được sử dụng để điều trị một loạt các tình trạng bao gồm:
- Kiểm soát các triệu chứng của bệnh tâm thần
- Ngăn ngừa tái phát các triệu chứng bệnh tâm thần
- Điều trị bệnh tâm thần khi thuốc không phải là một lựa chọn phù hợp
- Học các kỹ thuật đối phó với các tình huống căng thẳng trong cuộc sống
- Xác định các cách để quản lý cảm xúc
- Giải quyết xung đột mối quan hệ và học cách giao tiếp tốt hơn
- Đối mặt với đau buồn hoặc mất mát
- Vượt qua chấn thương tinh thần liên quan đến lạm dụng hoặc bạo lực
- Đối mặt với bệnh tật
- Kiểm soát các triệu chứng thể chất mãn tính
Ngoài các tình trạng sức khỏe tâm thần, CBT đã được phát hiện để giúp mọi người đối phó với những điều sau đây: ly hôn hoặc chia tay, mất ngủ. Nó cũng giúp đối phó với các vấn đề về mối quan hệ, kiểm soát căng thẳng…
4.2. Lợi ích của Liệu pháp Nhận thức – Hành vi
Khái niệm cơ bản đằng sau CBT là suy nghĩ và cảm xúc đóng một vai trò cơ bản trong hành vi. Ví dụ, một người suy nghĩ về những tai nạn khi tham gia các phương tiện giao thông bằng xe máy và từng gặp tai nạn, họ sẽ tránh né hoặc không thể di chuyển bằng xe máy. Tuy nhiên, nếu có những tác động thay đổi suy nghĩ và cảm xúc liên quan, họ có thể sẽ không phải tránh né điều này nữa.
Mục tiêu của liệu pháp hành vi nhận thức là, giúp chúng ta nhận ra, không ai có thể kiểm soát được tất cả mọi chuyện sẽ̃xảy đến với mình trong tương lai. Việc chúng ta có thể kiểm soát chính là cách suy nghĩ, nhìn nhận vấn đề và cảm xúc liên quan. Qua đó, có thể tạo ra những thay đổi tích cực cho cuộc sống.
Bất kỳ khi nào bạn thấy mình cần giúp đỡ về sức khỏe tinh thần, hãy liên lạc với chúng tôi qua số di động, email hay bấm vào nút “đặt hẹn tham vấn” và bắt đầu buổi tham vấn nhé!
- Email: info@happymind.vn
- Phone: +84-839 027720
BBT HappyMind tổng hợp
Nguồn tham khảo
- Kendra Cherry, (16/5/2022 ) What Is Cognitive Behavioral Therapy (CBT)
- What is cognitive behavioral therapy? American Psychological Association.
- What is psychotherapy? American Psychiatric Association
- Medically reviewed by N. Simay Gökbayrak, PhD — Written by Kathleen Davis, FNP — Updated on March 24, 2022.
- How to manage your thoughts, feelings and behaviors; Gleb Tsipursky Ph.D.; Psychologytoday.com
